آلمان یکی از کشورهای پیشرفته و صنعتی جهان است که سیستم آموزشی قوی برای تربیت افراد مستعد و آموزش نیروهای ماهر دارد. دوره تحصیل اجباری در این کشور از سن ۶ سالگی و با ورود به دوره ابتدایی آغاز می‌شود. دوره‌های پیش‌دبستانی برای کودکان سه تا شش ساله وجود دارد؛ اما شرکت در آن‌ها اجباری نیست.
سیستم آموزشی این کشور از همان ابتدا بر مبنای نیاز بازار کار و تربیت نیروی انسانی متخصص بنا شده است. مدارس و دانشگاه‌های آلمان، دانش کاربردی و تخصصی لازم برای اشتغال را در اختیار افراد قرار می‌دهند تا به‌راحتی فعالیت حرفه‌ای خود را پس از تحصیل آغاز کنند.

تحصیل در مقطع ابتدایی و متوسطه در آلمان

تحصیل در مدارس آلمان از ۶ سالگی به‌صورت اجباری آغاز می‌شود. اکثر مدارس دولتی در شهرهای بزرگ قرار دارند و تحصیل در این مدارس معمولا با امکانات عالی و استانداردهای تحصیلی بالا در کلاس‌های کم جمعیت و شهریه رایگان انجام می‌گیرد. در این مدارس، زبان تحصیل معمولا آلمانی است؛ اما زبان تحصیل در بیشتر مدارس بین‌المللی و خصوصی آلمان، انگلیسی است. گاهی زبان دوم نیز تدریس می‌شود که شامل زبان‌های آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی و اسپانیایی است. فرآیند ثبت‌نام در مدارس آلمان شامل انتخاب مدرسه، تهیه مدارک، داشتن پاسپورت معتبر، پوشش بیمه، توجه به محدودیت‌های سنی و زبان، بررسی هزینه‌ها و ارائه درخواست برای پذیرش می‌شود. توجه داشته باشید که متقاضیان غیر اتحادیه اروپا باید ویزای دانش آموزی آلمان دریافت کنند.

آشنایی با انواع مدارس آلمان

مدارس بین‌المللی در آلمان هم به‌صورت خصوصی و هم دولتی اداره می‌شوند و انواع مختلفی دارند. در ادامه با انواع مدارس آلمان آشنا می‌شویم:
• Realschule: این مدارس مختص دروس نظری هستند. از پایه پنجم تا دهم را پوشش می‌دهند و عمومیت بالایی در آلمان دارند.
• Hauptschule: این مدارس از نوع فنی‌وحرفه‌ای هستند. از پایه پنجم تا نهم را پوشش می‌دهند و دانش‌آموز پس از پایان تحصیل می‌تواند وارد بازار کار یا دانشگاه شود.
• Gymnasium: این نوع از مدارس آلمانی مختص دانش‌آموزان استعداد درخشان و تیزهوش هستند و سطح بالایی دارند. هدف این مدارس آماده‌کردن دانش‌آموزان برای ورود به دانشگاه‌های برتر آلمان است.
• Gesamtschule: در این مدارس ترکیبی فشرده از برنامه‌های سایر مدارس که در موارد قبل ذکر شد ارائه می‌شود.
• Mittelschule: این مدارس ترکیبی از برنامه‌های درسی Hauptschule و Realschule را ارائه می‌دهند. سطح متوسطی دارند و از مقطع پنجم تا دهم را پوشش می‌دهند.
• Sportschule: این مدرسه‌ها مختص علوم ورزشی و تربیت بدنی هستند. در برنامه‌های درسی این مراکز آموزشی، دروس اصلی مانند ریاضیات یا ادبیات هم تدریس می‌شود؛ اما تمرکز اصلی روی رشته‌های ورزشی خاص است.
پس از پایان دوره مدرسه که عموما ۱۲ تا ۱۳ سال طول می‌کشد، دانش‌آموزان مستعد می‌توانند بر‌حسب معرفی مدارس و شرکت در آزمون‌های جامع، وارد دانشگاه‌هایی شوند که با مهارت‌ها و استعدادهایشان تناسب دارد.

شرایط تحصیل در کالج‌های آلمان

کالج یک مقطع یک ساله پس از پایان دوره متوسطه است که دانش‌آموزان برای ورود به برخی رشته‌های دانشگاهی خاص مانند پزشکی یا مهندسی باید آن را بگذرانند. این دوره برای آمادگی دانشجویان خارجی و معادل‌سازی مدرکشان با این کشور نیز کاربرد دارد. پس از کالج، آزمونی برگزار می‌شود که در صورت قبولی در آن، می‌توانید وارد دانشگاه شوید. به‌عنوان مثال متقاضیان تحصیل در رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی حتما باید در آزمون tms آلمان شرکت کنند؛ بنابراین دانش‌آموزان بین‌المللی باید دوره یک ساله کالج در آلمان را بگذرانند و سپس برای ورود به مقطع لیسانس اقدامات لازم را انجام دهند.

تحصیل دوره کارشناسی در آلمان

متقاضیان برای ورود به دوره کارشناسی در آلمان نیاز به مدرک دیپلم دبیرستان و پیش‌دانشگاهی دارند. در‌صورتی‌که مدرک متقاضیان موردتایید دانشگاه‌های آلمان نباشد باید در دوره‌های کالج آلمان شرکت کنید. دانشجویان بین‌المللی در بسیاری از ایالت‌های آلمان امکان تحصیل رایگان را خواهند داشت. به‌عنوان یک دانشجوی بین‌المللی برای شروع تحصیل کارشناسی در آلمان ابتدا باید رشته و دانشگاه مورد‌نظرتان را انتخاب و برای اخذ پذیرش از آن اقدام کنید. زبان تحصیل در اکثر دانشگاه‌های آلمان در دوره کارشناسی به زبان آلمانی است. مهم‌ترین مدارکی که برای پذیرش و ویزای تحصیلی آلمان نیاز دارید شامل مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی، گواهی مدرک تحصیلی و ریز نمرات و گواهی تمکن مالی می‌شود.

تحصیل کارشناسی ارشد در آلمان

دوره کارشناسی ارشد در آلمان معمولا یک دوره ۱ تا ۲ ساله است. برای تحصیل در این مقطع داشتن مدرک کارشناسی که مورد تایید دانشگاه‌های آلمان باشد، ضروری است. سوابق تحصیلی خوب شانس پذیرش کارشناسی ارشد در آلمان را افزایش می‌دهد. دوره‌های تحصیلی در این مقطع به دو زبان آلمانی یا انگلیسی تدریس می‌شوند.
دانشجویان می‌توانند در طیف وسیعی از رشته‌های تحصیلی از جمله مدیریت بازرگانی بین‌المللی، هوش مصنوعی، گردشگری، مدیریت رویدادها، تجزیه و تحلیل داده‌ها و رشته‌های دیگر تحصیل کنند. تحصیل در دانشگاه‌های دولتی آلمان در این مقطع معمولا رایگان است. هزینه‌های تحصیلی عمدتا به عنوان سهم ترم شناخته می‌شود که شامل هزینه‌های اداری، دانشجویی و حمل و نقل عمومی می‌شود.

تحصیل دکترا در آلمان

دوره دکترا در آلمان معمولا بین ۳ تا ۵ سال طول می‌کشد. تحصیل در این دوره برای دانشجویان بین‌المللی معمولا رایگان و به زبان انگلیسی است. تحصیل دکترا در آلمان به دو دوره Individual Doctoral Studies و Structured PhD Programmes تقسیم می‌شود. دوزه اول مختص پژوهش‌های آزاد و انفرادی روی تز دکترا است و معمولا ۳ تا ۵ ساله است. دوره Structured PhD Programmes نیز مربوط به کارهای پژوهشی گروهی است و نهایتا ۳ سال زمان می‌برد. در پایان این مقطع دانشجویان ملزم به ارائه رساله دکتری و کسب نمرات خوب در آزمون‌های شفاهی هستند.